Mắm sò Lăng Cô trứ danh xứ Huế

Lăng Cô (Thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế) nổi tiếng với nhiều loại đặc sản tươi sống như tôm, cua, ghẹ, mực, sò lông, sò huyết, vẹm, hầu… nhờ sự ưu ái của thiên nhiên ban tặng điều kiện tự nhiên biển, đầm phá bao bọc.

Trong đó, con Sò hay tiếng địa phương gọi là Sặc cũng là một loại đặc sản đầm Lăng Cô tuy không được ưa chuộng sử dụng tươi sống nhiều như các loại đặc sản khác nhưng lại nổi tiếng thơm ngon qua một công đoạn chế biến thành một loại mắm gọi là mắm sò.

Ở Lăng Cô hiện nay có rất nhiều hộ gia đình có thể tự làm mắm sò nhưng nổi tiếng làm mắm sò có tiếng thơm ngon là gia đình Mệ Cặn với 20 năm làm mắm sò ở ngay ngã ba đường vào chợ Lăng Cô. Theo Mệ Cặn, để làm được mắm sò thì không khó nhưng để có một chai mắm sò thơm ngon, để được lâu đòi hỏi người làm mắm phải hiểu rõ đặc tính của sò và phải có cái tâm.

Muốn làm mắm ngon và không hư thối, sò chẻ ra phải giữ nguyên ruột. Sò chẻ xong đem sàng cho sạch cát và hết nước đục, để ráo. Theo kinh nghiệm của những người làm sò lâu năm ở Lăng Cô thì không được ngâm sò trong nước quá lâu, vì khi làm mắm sẽ nhanh hư. Cái khéo của người làm mắm là phải cân đong lượng muối phù hợp, sao cho đừng quá mặn mà cũng đừng quá nhạt.

Để làm mắm, người ta lấy ruột sò, ớt bột, củ riềng, đậu xanh rang và muối (cứ 10 chén sò thì bỏ khoảng 2 chén muối)… trộn đều ở thau rồi cho chúng vào khoảng 2/3 chai, đậy kín lại. Trong khoảng 10 đến 15 ngày nước sò đọng ở đáy chai cỡ 2 lóng tay, thịt sò nổi trên mặt. Bấy giờ mắm đã chín, ta có quyền thưởng thức món ăn đặc sản Lăng Cô.

Mắm sò múc ra có màu đỏ au, trông rất bắt mắt. Đặc biệt, mắm đặc sệt, còn nguyên ruột sò. Khi ăn, người ta cho thêm các gia vị như đường, bột ngọt, tỏi, ớt băm nhỏ hoặc cho thêm ít đu đủ bào. Mắm sò thơm ngon có thể ăn cùng cơm trắng hoặc làm nước chấm ăn với rau, bún và thịt ba chỉ.

Ảnh: @doiratngon

Trước khi đưa mắm sò vào bữa ăn, ta thường trộn vào đó các thứ gia vị, nhất là trái vả xắt mỏng hay đu đủ thái sợi, khế, chuối chát... Hương vị mắm sò vốn đã thơm ngon, lại còn thơm ngon hơn khi được tăng cường thêm vị béo của thịt heo.

Cũng như mắm sặc, mắm thái vùng đồng bằng sông Cửu Long, mắm sò rất thích hợp các loại rau. Cầm từng cuốn rau êm mát trên tay, chấm mắm sò, kẹp miếng thịt cho vô miệng cắn trái ớt xanh cái bụp, nhẩn nha nhai, bảo đảm không còn gì thích thú cho bằng.

Về Lăng Cô, ghé thăm nhà những người dân nơi đây, chắc chắn du khách sẽ được mời dùng thử mắm sò, món ăn đặc sản vùng đất này. Mắm sò có thể ăn cùng với cơm trắng như một món ăn phụ. Những ngày mưa rả rích, bới chén cơm nóng hổi rồi chan thêm mắm sò, nhai ngấu nghiến ngon hơn bất cứ “cao lương mỹ vị” nào.